Voor een effectieve strategie in complexe transformatieprocessen is ontwerponderzoek nodig: verkenningen en ontwikkelingsvisies op lokale en regionale schaal, historisch-morfologische studies, vergelijkingen en programma-studies. Breed en onbevangen ontwerponderzoek opent onverwachte perspectieven en vormt een stevige basis voor het gesprek over de aanpak van projecten en de te volgen strategie. Inspirerende voorbeelden zijn Wibautas, Sprong over het IJ en Enter NL.
Uitgevoerde stedenbouwkundige plannen zijn onder andere Oostoever in Amsterdam en Tuinzicht in Breda. Recent is hij betrokken bij projecten in Alkmaar en Purmerend en nam hij het initiatief voor de manifestatie SuperWest 2000-2021 in het Van Eesteren Museum in de Westelijke Tuinsteden in Amsterdam.
Hieronder worden enkele projecten uitgelicht en is een overzicht van alle projecten te vinden.
SuperWest
Vernieuwing Amsterdamse Tuinsteden 2000-2021.
In het Van Eesteren Museum is in de zomer en het najaar van 2022 de tentoonstelling SuperWest 2000-2021 te zien met een uitgebreid activiteitenprogramma er omheen met wandelingen, gesprekken en discussies. Centraal staat de onwaarschijnlijke vernieuwingsoperatie in de Westelijke Tuinsteden. Daar zijn in de afgelopen decennia 19.000 nieuwbouwwoningen gebouwd en zo’n 6.000 woningen gerenoveerd of van kantoor tot woning omgebouwd. Bovendien zijn 42 scholen, 14 broedplaatsen, 11 hotels en 9 paviljoens voor horeca en culturele voorzieningen gerealiseerd. Dat is 2 x IJburg, 4 x de vernieuwing van de Bijlmermeer en vergelijkbaar met wat tot nu toe gerealiseerd is op de grootste Nederlandse Vinex-locatie Leidsche Rijn in Utrecht.
Naast een superdiverse bevolking naar culturele achtergrond, inkomen en opleiding levert de vernieuwing een rijkdom aan nieuwe stedelijke woonvormen met opmerkelijke verschillen tussen de tuinsteden in de Ringzone en daarbuiten en tussen projecten van vóór en van na de vastgoedcrisis.
Van twee buurten is een buurtbiografie verschenen met een analyse ‘gepland-gebouwd-geleefd’: de Laan van Spartaan en de Staalmanpleinbuurt.
Tour Groot-Amsterdam
Ter gelegenheid van zijn afscheid bij de gemeente Amsterdam in 2020 heeft Maurits samen met Laura Smits en Olivier van de Sande een website gemaakt met acht fietsroutes door Groot-Amsterdam. Op de website vind je – naast een beschrijving van de routes en achtergrondmateriaal – ook video’s van gesprekken met betrokkenen bij projecten. Bij de routes hoort ook een bundel essays over allerlei bijzondere stedenbouwkundige fenomenen onderweg.
Sprong over het IJ
Door de stormachtige ontwikkeling van Amsterdam-Noord wordt Amsterdam een ‘Stad om het IJ’. Daar horen betere verbindingen bij. In de periode 2014-2017 was Maurits initiatiefnemer en projectleider van Sprong over het IJ. Onderdelen van het project zijn uitgevoerd of in voorbereiding. Realisering van bruggen wacht op overeenstemming met het Rijk.
Oostoever Sloterplas
Begin jaren ’90 is op de locatie van de verplaatste Rioolwaterzuivering-West een nieuwe woonbuurt gerealiseerd – Oostoever Sloterplas, met circa 1000 woningen. Maurits ontwierp het stedenbouwkundig plan en was supervisor tijdens de uitvoering. Kenmerkend zijn de verschillende blok- en woningtypologieën en het centrale Zuiveringspark met relicten van de oude zuiveringsinstallatie en een speelbos.
Advies UB
Binnengasthuisterrein
Advies over de positie van de nieuwe UB als ontmoetings- en studieplek in de stad, mede op basis van een analyse van bibliotheken in andere universiteitsclusters. Studie uitgevoerd in opdracht van de Universiteit van Amsterdam binnen de afdelingen Urbanism en Real Estate van de TU-Delft, faculteit Bouwkunde, 2011.
Overzicht projecten:
Stedebouwkundige plannen ↓
Ontwerp hoofdplanstructuur verstedelijking Zuidplaspolder (woningbouw, bedrijventerrein, glastuinbouw, natuur), in opdracht van provincie Zuid-Holland en gemeenten Gouda, Moordrecht, Nieuwerkerk, Waddinxveen en Zevenhuizen-Moerkapelle, 2008.
Stedebouwkundig plan vernieuwing verzorgingshuis en reconstructie rand Rembrandtpark, in opdracht van ontwikkelingsmaatschappij Kristal en stadsdeel De Baarsjes, Amsterdam 2006, niet-gerealiseerd.
Stedebouwkundig plan inpassing Noord-Zuid-metrolijn en stadsautoweg, overkluizing tbv. uitbreiding park en woningbouw, in opdracht van stadsdeel Amsterdam-Noord, Amsterdam 1999-2003, gerealiseerd 2010-2018.
Stedebouwkundig plan herprofilering stadsautoweg, in opdracht van stadsdeel Amsterdam-Oost-Watergraafsmeer, stadsdeel Centrum en gemeente Amsterdam, 1998-2002, gedeeltelijk gerealiseerd 2010.
VINEX-uitbreiding 700 woningen, in opdracht van gemeente Almelo 1995, gerealiseerd 1998-2002.
Stedebouwkundig plan 1000 woningen ter plaatse van rioolwater-zuiveringsinstallatie, in opdracht van stadsdeel Amsterdam-Slotervaart, 1992-1996, gerealiseerd 1996-2000.
Vernieuwingsplan vooroorlogs woongebied in het kader van festival Rotterdam 1990, vernieuwingsplan openbare ruimte en nieuwbouw 250 woningen, in opdracht van gemeente Rotterdam, 1990-1992, gerealiseerd 1995-2002.
Vernieuwingsplan voorzieningencentrum naoorlogse wijk, openbare ruimte en nieuwbouw 100 woningen, in opdracht van gemeente Breda, 1990-1991, gerealiseerd 1992-1994.
Stedebouwkundig plan 600 woningen ter plaatse van sportpark, in opdracht van gemeente Nijmegen 1989, gerealiseerd 1992-1996.
Programmering ↓
Verkenning programma, grondgebruik en haalbaarheid Almere-Pampus 2004-2006, coördinatie IJmeer-atelier 2005, in opdracht van gemeente Amsterdam en gemeente Almere.
Grondgebruikanalyse Vinex-locatie Nieuw-Oost Amsterdam (IJburg), in opdracht van projectgroep Nieuw-Oost, gemeente Amsterdam 1994-1995.
Coördinatie opstellen programma-deel Masterplan, uitvoeren facetstudies, grondgebruikanalyse, participatie in kernteam, in opdracht van gemeente Utrecht, in samenwerking met BVR en Maxwan, 1994.
Inventarisatie kenmerken en kwaliteiten woonmilieus in opdracht van gemeente Eindhoven 1993, idem in opdracht van gemeente Apeldoorn 1994.
Studie naar wenselijke programma woningbouw, werkgelegenheid, voorzieningen bij herstructurering IJ-oever, in opdracht van Amsterdam Waterfront Financieringsmaatschappij, 1991.
Studie naar verruiming grondgebruiknormen bij ontwikkeling VINEX-locatie Noordrand Rotterdam, in opdracht van Dienst Stedebouw en Volkshuisvesting 1989.
Verkenningen en ontwikkelingsvisies ↓
Gemeente Zaanstad, 2019-2020.
Gemeente Amsterdam, 2019-2020.
Gemeente Amsterdam, 2018-2019.
Ontwikkelingsvisie Oeverlanden Nieuwe Meer, gemeente Amsterdam, 2017-2018.
Nota van Uitgangspunten en Projectbesluit IJ-oeververbindingen, gemeente Amsterdam, 2015-2017.
Ontwikkelstrategie Amsterdam 2015-2025, gemeente Amsterdam, 2014-2016.
Universiteit van Amsterdam, 2011.
TU Delft, 2010, i.s.m. Daan Zandbelt.
Gemeente Amsterdam, 2008-2009.
i.o.v. Havenbedrijf Amsterdam, 2008-2009.
Kenmerken en ontwikkeling Westelijke IJ-oever Amsterdam, 2008.
Lange termijn-verstedelijkingsmogelijkheden Amsterdam 2006-2007.
i.o.v. Provincie Zuid-Holland, 2006.
Verkenning aanvullende woningbouwlocaties 2010 (met positieve grondexploitatie), in opdracht van gemeente Amsterdam, 2006-2007.
Verkenning locaties en concept Olympische Spelen 2016, respectievelijk 2028, in opdracht van gemeente Amsterdam, 2005.
Verkenning multifunctionele gebruiksmogelijkheden bedrijventerreinen rond Schiphol, in opdracht van Schiphol Area Development Corporation, i.s.m. H+N+S/Dirk Sijmons, 2004.
Verkenning woningbouwmogelijkheden bij gehele en gedeeltelijke uitplaatsing Food Centre Amsterdam, in opdracht van dienst Marktwezen gemeente Amsterdam, 2003.
Verstedelijkingsopties Amsterdam 2010-2030, in opdracht van gemeente Amsterdam 2002.
Verkenning ontwikkelingsmogelijkheden Noordelijke IJ-oever naar aanleiding van nieuwbouw Shell Research and Technology Centre, in opdracht van Shell en gemeente Amsterdam, in samenwerking met BVR, 2001.
Toekomstvisie Amsterdam-Noord 2010, in opdracht van stadsdeel Amsterdam-Noord, 1998-2001.
Ontwikkelingsvisie voor transformatie postsorteercentrum tot supercompact gemengd stedelijk gebied, in opdracht van Projectgroep Zuidelijke IJ-oever, Amsterdam, 1997.
Verkenning transformatie verkeersmachine met restgebieden tot gemengd stedelijk gebied, in opdracht van dienst RO, Amsterdam, 1995.
Verkenning woningbouwmogelijkheden dorpsuitbreiding Zoeterwoude 3000 woningen, in opdracht van gemeente Leiden, 1995.
Verkenning woningbouwmogelijkheden (8.000 woningen, voorzieningen, bos) ter plaatse van vliegveld Valkenburg, i.o.v. provincie Zuid-Holland en gemeente Leiden, 1994.
Verkenning duurzame woningbouwmogelijkheden polder Hoogland Vlaardingen, 4000 woningen op vervuilde grond, i.o.v. Bouwfonds, 1993.
Regiostudies ↓
Verstedelijkingsopties in relatie tot de ontwikkeling van Schiphol, 2019-2020.
Verkenning waterveiligheid en verstedelijking in de delta van de Kaoping rivier, in samenwerking met Roelof Stuurman (Deltares) en Chun Chenkun en Peiwen Lu (TU-Delft), 2013.
Verkenning en evaluatie ontwikkeling relatie Amsterdam-Almere, 2005-2006.
Schiphol 0, verkenning ruimtelijke configuratie uitbreiding luchthaven Schiphol tot maximumcapaciteit 100 miljoen passagiers, respectievelijk verkenning ontwikkelingsmogelijkheden luchthaventerrein bij verplaatsing start- en landingsbanen naar zee, in opdracht van provincie Noord-Holland, in samenwerking met H+N+S landschaparchitecten en Arcadis, 1999-2000.
Ontwerp ontwikkelingsbeeld Nederland 2030, in samenwerking met Alterra -Jannemarie de Jonge, in opdracht van Ministerie van VROM, 1997.
Ontwerp discussiescenario Nederland 2030, in samenwerking met Kolpron – Willem Korthals Altes, in opdracht van Ministerie van VROM, 1996.
Drie regionale ontwerpverkenningen Walcheren, Valleistad (Ede-Veenendaal), Stad van de Zon (Alkmaar-Heerhugowaard), i.o.v. Rijksplanologische Dienst 1995.
Ontwikkelingsplan Bollenstreek, Voorbeeldplan 4de Nota RO, i.o.v. Dienst Ruimte en Groen Provincie Zuid-Holland 1992-1993, in samenwerking met Leo Pols.
Verkenning van combinatiemogelijkheden van verstedelijking en landschapsontwikkeling, case Gelderse Vallei, i.o.v. Rijksplanologische Dienst 1989.
Studie ontwikkeling IJ-meer Amsterdam 1986-1988.
Historisch-morfologische studies ↓
Stedebouwkundige plannen
Handboek Kwaliteit Zuidplaspolder
Ontwerp hoofdplanstructuur verstedelijking Zuidplaspolder (woningbouw, bedrijventerrein, glastuinbouw, natuur), in opdracht van provincie Zuid-Holland en gemeenten Gouda, Moordrecht, Nieuwerkerk, Waddinxveen en Zevenhuizen-Moerkapelle, 2008.
Augustinuspoort
Stedebouwkundig plan vernieuwing verzorgingshuis en reconstructie rand Rembrandtpark, in opdracht van ontwikkelingsmaatschappij Kristal en stadsdeel De Baarsjes, Amsterdam 2006, niet-gerealiseerd.
Stadsontwerp Nieuwe Leeuwarderweg
Stedebouwkundig plan inpassing Noord-Zuid-metrolijn en stadsautoweg, overkluizing tbv. uitbreiding park en woningbouw, in opdracht van stadsdeel Amsterdam-Noord, Amsterdam 1999-2003, gerealiseerd 2010-2018.
Masterplan Wibautas
Stedebouwkundig plan herprofilering stadsautoweg, in opdracht van stadsdeel Amsterdam-Oost-Watergraafsmeer, stadsdeel Centrum en gemeente Amsterdam, 1998-2002, gedeeltelijk gerealiseerd 2010.
Nijrees
VINEX-uitbreiding 700 woningen, in opdracht van gemeente Almelo 1995, gerealiseerd 1998-2002.
Oostoever Sloterplas
Stedebouwkundig plan 1000 woningen ter plaatse van rioolwater-zuiveringsinstallatie, in opdracht van stadsdeel Amsterdam-Slotervaart, 1992-1996, gerealiseerd 1996-2000.
Spangen-Zuid
Vernieuwingsplan vooroorlogs woongebied in het kader van festival Rotterdam 1990, vernieuwingsplan openbare ruimte en nieuwbouw 250 woningen, in opdracht van gemeente Rotterdam, 1990-1992, gerealiseerd 1995-2002.
Centrumgebied Tuinzicht
Vernieuwingsplan voorzieningencentrum naoorlogse wijk, openbare ruimte en nieuwbouw 100 woningen, in opdracht van gemeente Breda, 1990-1991, gerealiseerd 1992-1994.
Grootstal
Stedebouwkundig plan 600 woningen ter plaatse van sportpark, in opdracht van gemeente Nijmegen 1989, gerealiseerd 1992-1996.
Programmering
Haalbaarheidsstudies Almere-Pampus
Verkenning programma, grondgebruik en haalbaarheid Almere-Pampus 2004-2006, coördinatie IJmeer-atelier 2005, in opdracht van gemeente Amsterdam en gemeente Almere.
Kwetsbaarheidsanalyse Nieuw-Oost
Grondgebruikanalyse Vinex-locatie Nieuw-Oost Amsterdam (IJburg), in opdracht van projectgroep Nieuw-Oost, gemeente Amsterdam 1994-1995.
Programma Masterplan Leidsche Rijn
Coördinatie opstellen programma-deel Masterplan, uitvoeren facetstudies, grondgebruikanalyse, participatie in kernteam, in opdracht van gemeente Utrecht, in samenwerking met BVR en Maxwan, 1994.
Woonmilieudifferentiatie
Inventarisatie kenmerken en kwaliteiten woonmilieus in opdracht van gemeente Eindhoven 1993, idem in opdracht van gemeente Apeldoorn 1994.
Programma IJ-oever
Studie naar wenselijke programma woningbouw, werkgelegenheid, voorzieningen bij herstructurering IJ-oever, in opdracht van Amsterdam Waterfront Financieringsmaatschappij, 1991.
Normstelling Rijs en Daal
Studie naar verruiming grondgebruiknormen bij ontwikkeling VINEX-locatie Noordrand Rotterdam, in opdracht van Dienst Stedebouw en Volkshuisvesting 1989.
Verkenningen en ontwikkelingsvisies
Ruimtelijke Dynamiek Zaanstad 1990 2020 2050
Gemeente Zaanstad, 2019-2020.
Expeditie Vrije Ruimte
Gemeente Amsterdam, 2019-2020.
Ontwikkelstrategie Sloterdijk-West
Gemeente Amsterdam, 2018-2019.
Groot-Amsterdamse Bos
Ontwikkelingsvisie Oeverlanden Nieuwe Meer, gemeente Amsterdam, 2017-2018.
Sprong over het IJ
Nota van Uitgangspunten en Projectbesluit IJ-oeververbindingen, gemeente Amsterdam, 2015-2017.
Koers 2025
Ontwikkelstrategie Amsterdam 2015-2025, gemeente Amsterdam, 2014-2016.
Onderzoek alternatieve locaties UB Binnengasthuis
Universiteit van Amsterdam, 2011.
Campus 2030
TU Delft, 2010, i.s.m. Daan Zandbelt.
Perspectieven RAI
Gemeente Amsterdam, 2008-2009.
Innovatieve intensivering Haven Amsterdam
i.o.v. Havenbedrijf Amsterdam, 2008-2009.
Atlas Haven-Stad
Kenmerken en ontwikkeling Westelijke IJ-oever Amsterdam, 2008.
Vitale Stad
Lange termijn-verstedelijkingsmogelijkheden Amsterdam 2006-2007.
Ontwerpopgave Zuidplaspolder
i.o.v. Provincie Zuid-Holland, 2006.
Gevonden grond
Verkenning aanvullende woningbouwlocaties 2010 (met positieve grondexploitatie), in opdracht van gemeente Amsterdam, 2006-2007.
Olympische Spelen Amsterdam
Verkenning locaties en concept Olympische Spelen 2016, respectievelijk 2028, in opdracht van gemeente Amsterdam, 2005.
Toekomstagenda SADC
Verkenning multifunctionele gebruiksmogelijkheden bedrijventerreinen rond Schiphol, in opdracht van Schiphol Area Development Corporation, i.s.m. H+N+S/Dirk Sijmons, 2004.
Quick Scan Markthallenterrein
Verkenning woningbouwmogelijkheden bij gehele en gedeeltelijke uitplaatsing Food Centre Amsterdam, in opdracht van dienst Marktwezen gemeente Amsterdam, 2003.
50.000+
Verstedelijkingsopties Amsterdam 2010-2030, in opdracht van gemeente Amsterdam 2002.
Masterplan NDSM-Shell-Sixhaven
Verkenning ontwikkelingsmogelijkheden Noordelijke IJ-oever naar aanleiding van nieuwbouw Shell Research and Technology Centre, in opdracht van Shell en gemeente Amsterdam, in samenwerking met BVR, 2001.
Panorama-Noord
Toekomstvisie Amsterdam-Noord 2010, in opdracht van stadsdeel Amsterdam-Noord, 1998-2001.
Oosterdokseiland
Ontwikkelingsvisie voor transformatie postsorteercentrum tot supercompact gemengd stedelijk gebied, in opdracht van Projectgroep Zuidelijke IJ-oever, Amsterdam, 1997.
Integratie ringweg A-10
Verkenning transformatie verkeersmachine met restgebieden tot gemengd stedelijk gebied, in opdracht van dienst RO, Amsterdam, 1995.
Grote Polder
Verkenning woningbouwmogelijkheden dorpsuitbreiding Zoeterwoude 3000 woningen, in opdracht van gemeente Leiden, 1995.
Valkerhout
Verkenning woningbouwmogelijkheden (8.000 woningen, voorzieningen, bos) ter plaatse van vliegveld Valkenburg, i.o.v. provincie Zuid-Holland en gemeente Leiden, 1994.
Hoogland
Verkenning duurzame woningbouwmogelijkheden polder Hoogland Vlaardingen, 4000 woningen op vervuilde grond, i.o.v. Bouwfonds, 1993.
Haalbaarheidsstudies Almere-Pampus
Verkenning programma, grondgebruik en haalbaarheid Almere-Pampus 2004-2006, coördinatie IJmeer-atelier 2005, in opdracht van gemeente Amsterdam en gemeente Almere.
Kwetsbaarheidsanalyse Nieuw-Oost
Grondgebruikanalyse Vinex-locatie Nieuw-Oost Amsterdam (IJburg), in opdracht van projectgroep Nieuw-Oost, gemeente Amsterdam 1994-1995.
Programma Masterplan Leidsche Rijn
Coördinatie opstellen programma-deel Masterplan, uitvoeren facetstudies, grondgebruikanalyse, participatie in kernteam, in opdracht van gemeente Utrecht, in samenwerking met BVR en Maxwan, 1994.
Woonmilieudifferentiatie
Inventarisatie kenmerken en kwaliteiten woonmilieus in opdracht van gemeente Eindhoven 1993, idem in opdracht van gemeente Apeldoorn 1994.
Programma IJ-oever
Studie naar wenselijke programma woningbouw, werkgelegenheid, voorzieningen bij herstructurering IJ-oever, in opdracht van Amsterdam Waterfront Financieringsmaatschappij, 1991.
Normstelling Rijs en Daal
Studie naar verruiming grondgebruiknormen bij ontwikkeling VINEX-locatie Noordrand Rotterdam, in opdracht van Dienst Stedebouw en Volkshuisvesting 1989.
MIRT-onderzoek Zuid-West-Amsterdam-Schiphol-Hoofddorp (ZWASH)
Verstedelijkingsopties in relatie tot de ontwikkeling van Schiphol, 2019-2020.
Koashiung Opportunities for an integrated approach of a river basin
Verkenning waterveiligheid en verstedelijking in de delta van de Kaoping rivier, in samenwerking met Roelof Stuurman (Deltares) en Chun Chenkun en Peiwen Lu (TU-Delft), 2013.
Scheepskamelen
Verkenning en evaluatie ontwikkeling relatie Amsterdam-Almere, 2005-2006.
Schiphol 100
Schiphol 0, verkenning ruimtelijke configuratie uitbreiding luchthaven Schiphol tot maximumcapaciteit 100 miljoen passagiers, respectievelijk verkenning ontwikkelingsmogelijkheden luchthaventerrein bij verplaatsing start- en landingsbanen naar zee, in opdracht van provincie Noord-Holland, in samenwerking met H+N+S landschaparchitecten en Arcadis, 1999-2000.
Parkstad
Ontwerp ontwikkelingsbeeld Nederland 2030, in samenwerking met Alterra -Jannemarie de Jonge, in opdracht van Ministerie van VROM, 1997.
Stop Stedelijk Ruimtebeslag!
Ontwerp discussiescenario Nederland 2030, in samenwerking met Kolpron – Willem Korthals Altes, in opdracht van Ministerie van VROM, 1996.
Strategie van de twee netwerken
Drie regionale ontwerpverkenningen Walcheren, Valleistad (Ede-Veenendaal), Stad van de Zon (Alkmaar-Heerhugowaard), i.o.v. Rijksplanologische Dienst 1995.
Koersen tussen Stad en Landschap
Ontwikkelingsplan Bollenstreek, Voorbeeldplan 4de Nota RO, i.o.v. Dienst Ruimte en Groen Provincie Zuid-Holland 1992-1993, in samenwerking met Leo Pols.
Verstedelijking in landschappen
Verkenning van combinatiemogelijkheden van verstedelijking en landschapsontwikkeling, case Gelderse Vallei, i.o.v. Rijksplanologische Dienst 1989.
Archipel
Studie ontwikkeling IJ-meer Amsterdam 1986-1988.
